ชไมพร ศรีขยัน

กรุงเทพธุรกิจ

สู่ผู้กู้โลกให้เป็นกลางทางคาร์บอน

ในช่วงที่โลกเต็มไปด้วยกระแสรณรงค์ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเป็นศูนย์ หรือเน็ตซีโร่ (Net Zero) หลายอุตสาหกรรมและหลายประเทศต่างมุ่งมั่นดำเนินงาน สู่ความเป็นกลางทางคาร์บอนภายในอีก ไม่กี่สิบปีข้างหน้า และหนึ่งในภาคส่วนสำคัญ ที่ช่วยขับเคลื่อนเป้าหมายเหล่านั้น อย่างขาดไม่ได้ก็คือ ภาควิศวกรรม

แม้วิศวกรรม มักถูกตรีตราว่าเป็นผู้สร้าง ก๊าซเรือนกระจกทำลายสิ่งแวดล้อม แต่ในขณะเดียวกัน วิศวกรรมก็สามารถเป็นผู้กอบกู้ และช่วยเหลือสิ่งแวดล้อมได้เช่นกัน

ประเทศไทยได้รับโอกาสจัดงานสัมมนาด้านสิ่งแวดล้อมครั้งใหญ่ระดับนานาชาติ FIDIC Asia Pacific Conference 2023 หัวข้อ “Engineering towards Net Zero” ซึ่งจัดโดย สมาคมวิศวกรที่ปรึกษาแห่งประเทศไทย (วปท.) ช่วงวันที่ 26-28 พ.ย. ที่ผ่านมา

งานนี้ได้รวบรวมผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรม ทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ ในภาคอุตสาหกรรมการก่อสร้าง รวมถึงผู้ที่ เกี่ยวข้องด้านสิ่งแวดล้อม มาร่วมแลกเปลี่ยน มุมมองเกี่ยวกับโอกาส ความท้าทาย และความสำเร็จในการทำงานเพื่อลดการ ปล่อยก๊าซเรือนกระจก และทำให้เห็นว่า ภาควิศวกรรมมีความมุ่งมั่นดำเนินงาน สู่เน็ตซีโร่อย่างแข็งขัน

นิวัฒน์ ธัญปิตินันทน์ ประธานการจัดงาน FIDIC ASIA PACIFIC 2023 กล่าวว่า เน็ตซีโร่เป็นพันธกิจที่สำคัญต่อวิศวกรรม แต่สหพันธ์วิศวกรไม่ได้มีหน้าที่ ตัดสินใจ แต่มีบทบาทเกี่ยวข้องกับการกำหนด นโยบายทางวิศวกรรม ดังนั้น ด่านสำคัญ สู่การก่อสร้างแบบเน็ตซีโร่คือ การสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับวิศวกรรมรักษ์โลก และเจ้าของโครงการคือผู้ตัดสินใจ ดำเนินงาน

“แม้ต้นทุนก่อสร้างแพงขึ้น แต่จะส่งผลดี ต่อผู้คนและโลกในระยะยาวแน่นอน” นิวัฒน์ ย้ำ

ทำไมวิศวกรรมต้องรักษ์โลก? ชวลิต จันทรรัตน์ นายกสมาคมวิศวกรที่ปรึกษาแห่งประเทศไทย ให้คำตอบว่า วิศวกรรมเป็นต้นทางการก่อสร้าง ซึ่งระหว่างก่อสร้างก่อให้เกิดมลพิษทุกกระบวนการ ดังนั้น การลดโลกร้อนทางวิศกรรมต้องเริ่มจากการออกแบบอาคาร จากนั้นมุ่งไปที่การควบคุมกระบวนการก่อสร้าง ซึ่งวิศวกรและสถาปนิกต้องร่วมมือกัน

ชวลิตบอกว่า การก่อสร้างที่ไม่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม เพื่อประหยัดต้นทุน ถือเป็นการประหยัดต้นทุนระยะสั้น แต่ในระยะยาวเกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมไปอีกนาน เช่น อาคารที่ต้องใช้ไฟฟ้าจำนวนมาก ทำให้ ค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในระยะยาว

นายกสมาคมวิศวกรแนะเจ้าของโครงการก่อสร้างต่างๆ ว่า แม้ต้นทุนอาคารรักษ์โลกเพิ่มจากต้นทุนเดิมราว 10% แต่สามารถสร้างความยั่งยืนในระยะยาวได้ และสิ่งสำคัญคือ วิศวกรและสถาปนิกต้องปรับแนวคิดใหม่ทุกคน เพื่อสนับสนุนให้เจ้าของโครงการตระหนักถึงการก่อสร้างเพื่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น รวมถึงผู้รับเหมา และประชาชนทั่วไปที่เป็นผู้ใช้อาคารต่างๆ

ขณะที่ ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ผู้ร่วมเป็นประธานเปิดงาน สัมมนาฯ มองว่า วิศวกรรมเป็นหนึ่งในต้นเหตุ ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกเช่นกัน ดังนั้น วิศวกรรมควรมีส่วนร่วมในการลดมลพิษ และไม่อยากให้มองเป็นการเพิ่มต้นทุน แต่ควรมองเป็นโอกาสทางธุรกิจมากกว่า

“วิศวกรรมคือผู้สร้าง และผู้ทำลาย แต่ก็เป็นผู้แก้ไขได้เช่นกัน” ชัชชาติกล่าวสุนทรพจน์ช่วงเปิดงาน

ในฐานะผู้ว่าฯกทม. ชัชชาติทราบดีว่าเมืองใหญ่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกจำนวนมาก ในทางวิศวกรรม กทม.จึงมีส่วนช่วยลดโลกร้อนเบื้องต้นด้วยการใช้พลังงานสะอาด ลดการใช้พลังงานในสำนักงานราชการ รวมถึง โรงเรียนสังกัดกทม. และสนับสนุนก่อสร้างอาคารสีเขียว ซึ่งศูนย์ราชการแจ้งวัฒนะ เป็นตัวอย่างของวิศวกรรมที่ช่วยลดการใช้พลังงานของกทม.

กรุงเทพฯได้ตั้งเป้าลดก๊าซเรือนกระจกให้ได้ปีละ 3% ซึ่งชัชชาติเผยว่า เป้าหมายระยะสั้นเป็นจุดเริ่มต้นที่ช่วยให้คนในสังคมตระหนักถึงสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยเฉพาะธุรกิจขนาดเล็กและเอสเอ็มอี ที่ยังไม่สนใจเป้าหมายเน็ตซีโร่มากพอ

นอกจากนี้ ผู้ร่วมสัมมนาประเทศ อื่นๆ ก็มีรูปแบบวิศวกรรมลดโลกร้อนที่ น่าสนใจไม่แพ้กทม.เช่นกัน อาทิ เมืองซูวอน ประเทศเกาหลีใต้ ปล่อยก๊าซคาร์บอนเป็นศูนย์ได้สำเร็จจากความร่วมมือของชุมชน โดยเมืองนี้ได้การสร้างเซิร์ฟเวอร์ตรวจสอบระบบการจัดการพลังงานของอพาร์ตเมนต์ผ่านแอปพลิเคชัน ช่วยให้ ผู้อยู่อาศัยสามารถเข้าถึงข้อมูลการใช้พลังงานแบบเรียลไทม์ได้โดยตรง และเปรียบเทียบการใช้งานกับครัวเรือนอื่นๆ รวมถึงคาดการณ์การปล่อยก๊าซคาร์บอน เมื่อคนในชุมชนตระหนักเรื่องนี้ จึงทำให้เมือง ประสบความสำเร็จได้ ขณะที่มาเลเซีย มีอาคารเน็ตซีโร่ที่ประหยัดพลังงานสูง มีระบบกักเก็บพลังงานแบบไดนามิก และมีระบบพลังงานหมุนเวียน

อย่างไรก็ตาม วิศวกรรมจะมุ่งไปสู่เน็ตซีโร่ได้อย่างสมบูรณ์จะต้องได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐร่วมด้วย ซึ่งพิรุณ สัยยะสิทธิ์พานิช เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ยืนยันว่า ภาครัฐและกระทรวงต่างๆ ได้ออกนโยบายเพื่อสนับสนุนการลดโลกร้อนในทุกมิติ

ที่มา:  นสพ.กรุงเทพธุรกิจ ฉบับวันที่ 6 ธ.ค. 2566