(7 ส.ค. 68) รศ.ทวิดา กมลเวชช รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร เป็นประธานการประชุมคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบกรุงเทพมหานคร ครั้งที่ 3/2568 โดยมี นพ.สุนทร สุนทรชาติ รองปลัดกรุงเทพมหานคร พร้อมผู้แทนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ร่วมประชุม ณ ห้องประชุม ชั้น 8 อาคารธานีนพรัตน์ ศาลาว่าการกรุงเทพมหานคร ดินแดง และผ่านระบบออนไลน์

โดยในช่วงต้นของการประชุม รองผู้ว่าฯ ทวิดา มอบหมายให้ รองปลัดฯ สุนทร เป็นประธานการประชุมแทนไปก่อน ซึ่งรองปลัดฯ ได้แจ้งที่ประชุมให้ทราบว่า ในปีนี้ นายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ได้รับ 2 รางวัลด้านยาสูบ ได้แก่ 1. รางวัล World No Tobacco Day Award 2025 จากองค์การอนามัยโลก ซึ่งเป็นรางวัลอันทรงเกียรติระดับนานาชาติในการรณรงค์การควบคุมการบริโภคยาสูบ ในงานวันงดสูบบุหรี่โลก ประจำปี 2568 และ 2. รางวัลผู้ปกป้องเยาวชนจากบุหรี่ไฟฟ้า ในงานการประชุมวิชาการบุหรี่กับสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 23 นอกจากนี้ ยังมีสำนักงานเขตหลักสี่ได้รับรางวัล “มหานครปลอดบุหรี่ยอดเยี่ยม” และโรงพยาบาลตากสินได้รับรางวัล “สถานพยาบาลบริการเลิกบุหรี่เป็นเลิศ” ในงานวันงดสูบบุหรี่โลก ประจำปี 2568 ด้วย ต้องขอขอบคุณทุกคนที่ช่วยกันดำเนินงานในเรื่องนี้อย่างจริงจัง

จากนั้น ที่ประชุมได้รายงานเรื่องสืบเนื่อง ได้แก่ เรื่องความคืบหน้าการปรับปรุงกฎหมายเพื่อการจัดเก็บภาษียาสูบในพื้นที่กรุงเทพมหานคร เรื่องสื่อรณรงค์ประชาสัมพันธ์ในพื้นที่ตลาด ตลาดนัดในพื้นที่กรุงเทพมหานคร โดยสำนักอนามัยได้ดำเนินการผลิตและจัดส่งสื่อไปยังสำนักงานเขตเรียบร้อยแล้ว เรื่องการแจ้งข้อมูลร้านขายบุหรี่ไฟฟ้า ผ่านแอป “ทางรัฐ” หรือ Traffy Fondue เพื่อให้หน่วยงานในพื้นที่ตรวจสอบ เฝ้าระวัง และส่งต่อให้ผู้รับผิดชอบดำเนินการตามกฎหมาย

เรื่องหนังสือสัญญาและข้อตกลงในการเป็นนักเรียนของโรงเรียนในสังกัดกรุงเทพมหานคร โดยสำนักการศึกษาได้เวียนแจ้งโรงเรียน 437 แห่งแล้ว ซึ่งข้อตกลงนี้เน้นย้ำบทบาทของผู้ปกครองในการดูแลความประพฤติและสอดส่องเรื่องบุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้า แม้มีการรายงานว่าพบการสูบบุหรี่ไฟฟ้าในโรงเรียนลดลงอย่างมาก แต่ยังคงมีปัญหาการใช้ภายนอกโรงเรียน ทั้งนี้ ที่ประชุมได้มีข้อแนะนำให้ติดตามผลอย่างต่อเนื่องและเข้มงวด รวมถึงควรเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์ยาสูบรูปแบบใหม่ เช่น นิโคตินสังเคราะห์ผสมสารแต่งกลิ่น ที่อาจมาทดแทนบุหรี่ไฟฟ้า

เรื่องผลการบำบัดผู้เสพยาสูบ (บุหรี่/บุหรี่ไฟฟ้า) ประจำปีงบประมาณ 2568 ในศูนย์บริการสาธารณสุข สังกัดสำนักอนามัย ทั้ง 69 แห่ง (ข้อมูลตั้งแต่ ต.ค. 67 – 26 มิ.ย. 68) โดยมีการคัดกรองผู้เสพยาสูบ 228,689 คน เป็นผู้สูบ 22,972 คน ผู้รับการบำบัดรายใหม่ 680 คน และสิ้นสุดการบำบัด (ครบ 6 เดือน) 345 คน ซึ่งในจำนวนนี้มีคนที่เลิกสูบได้ 91 คน หยุดสูบ 45 คน กลับไปสูบซ้ำ 7 คน รวมทั้งมีคนที่ยังสูบอยู่ และติดตามไม่ได้ ในส่วนของผลการใช้ยาไซทีซีนในการบำบัดผู้เสพยาสูบ (เดือน ต.ค. 67 – มิ.ย. 68) มีจำนวน 246 คน ทั้งนี้ ที่ประชุมได้มีการเน้นย้ำถึงความสำคัญของการติดตามผลอย่างต่อเนื่องและใกล้ชิดสำหรับผู้เลิกเสพยาสูบ โดยเสนอให้ใช้อาสาสมัครสาธารณสุขกรุงเทพมหานคร (อสส.) / อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ในชุมชนช่วยติดตาม 

ด้านสำนักการแพทย์ มีการคัดกรองผู้เสพยาสูบในโรงพยาบาลสังกัดสำนักการแพทย์ 11 แห่ง (เดือน ต.ค. 67 – มิ.ย. 68) จำนวน 776,676 คน เป็นผู้สูบ 11,299 คน การคัดกรองผู้เสพยาสูบในโครงการตรวจสุขภาพ 1 ล้านคน จำนวน 165,678 คน เป็นผู้สูบ 18,111 คน ในส่วนของผู้เสพยาสูบที่ได้รับบริการบำบัดโดยการใช้ยาไซทีซีนในโรงพยาบาลสังกัดสำนักการแพทย์ 11 แห่ง (1 ต.ค. 67 – 30 มิ.ย. 68) มีจำนวน 782 คน โดยผลการบำบัดครบ 6 เดือน พบว่า เลิกสูบได้ 33 คน หยุดสูบ 10 คน และกลับไปสูบซ้ำ 21 คน อย่างไรก็ตาม ตัวเลขการคัดกรองอาจยังไม่ครอบคลุมประชากรทั้งหมด และอาจมีการนับซ้ำในกรณีที่ผู้ป่วยไปรับบริการหลายจุด ซึ่งจะมีการพัฒนาระบบข้อมูลที่เป็น Data Center เพื่อเชื่อมโยงข้อมูลระหว่างสำนักอนามัยและสำนักการแพทย์ต่อไป 

ต่อมา ที่ประชุมได้รายงานเรื่องเพื่อทราบ ได้แก่ เรื่องผลการดำเนินงานควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบกรุงเทพมหานครของหน่วยงานที่ร่วมเป็นคณะกรรมการฯ เช่น สำนักงานประชาสัมพันธ์, กองบัญชาการตำรวจนครบาล, สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เรื่องการดำเนินการตามข้อสั่งการจากมติที่ประชุมคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบแห่งชาติ ครั้งที่ 2/2568 ซึ่งให้คณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบจังหวัดและกรุงเทพมหานครเร่งรัดการบังคับใช้กฎหมายและปรับเป็นพินัยแก่ผู้กระทำความผิดตามพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560 และบันทึกข้อมูลผ่านระบบ TCEP เรื่องแนวทางการป้องกันและปราบปรามการจำหน่ายบุหรี่ไฟฟ้าในพื้นที่รอบสถานศึกษา/แหล่งท่องเที่ยวในกรุงเทพมหานคร และเรื่องการสรรหากรรมการผู้ทรงคุณวุฒิด้านกฎหมาย ในคณะกรรมการควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบกรุงเทพมหานคร เนื่องจากการถึงแก่กรรมของ นายจรูญ มีธนาถาวร ซึ่งได้มีการจัดทำประกาศรับสมัคร/เสนอชื่อแล้ว อยู่ระหว่างการพิจารณาของสำนักงานกฎหมายและคดี

นอกจากนี้ยังมีการรายงานเรื่องงานมหกรรมรณรงค์ป้องกันการสูบบุหรี่และบุหรี่ไฟฟ้าเนื่องในวันงดสูบบุหรี่โลก ประจำปี 2568 จัดขึ้นเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2568 โดยมีประเด็นรณรงค์คือ “กระชากหน้ากากธุรกิจบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า : นิโคตินเสพติด…จน…ตาย” มีการแสดงนวัตกรรมและผลงานของสถานศึกษาต้นแบบ และมอบโล่เชิดชูเกียรติให้แก่บุคคลและหน่วยงานที่ร่วมขับเคลื่อน รวม 13 โล่

และเรื่องโครงการรู้ทันสื่อ รู้ทันภัย ป้องกันเยาวชนไทยจากบุหรี่ไฟฟ้า ซึ่งเป็นโครงการที่มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนได้รับข้อมูลที่ถูกต้องเกี่ยวกับอันตรายของบุหรี่ไฟฟ้า โดยมีโรงเรียนสังกัด กทม. 11 โรงเรียน เข้าร่วมกิจกรรมสัญจร โรงเรียนละ 2 วัน ช่วงเดือน มิ.ย. – ก.ค. 68 ซึ่งกิจกรรมสำหรับเด็ก มีด้วยกัน 3 ฐาน (รู้จัก POD, POD ทำอะไรกับร่างกายเรา, สื่อ-เกมเพื่อการเรียนรู้) และยังมีการอบรมออนไลน์สำหรับครูและผู้ปกครอง (สถานการณ์/รูปแบบใหม่ของบุหรี่ไฟฟ้า, พิษภัย, ช่องทางรับการช่วยเหลือ ฯลฯ)

สุดท้ายที่ประชุมได้พิจารณาแนวคิด “Happy Life – ชีวิตดี เริ่มที่ตัวเรา” สู่เยาวชนปลอดบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า ซึ่งเป็นแนวทางที่สำนักอนามัยและสำนักการศึกษาจัดทำเพื่อเสนอต่อคณะอนุกรรมการด้านการป้องกันและบำบัดผู้เสพยาสูบกรุงเทพมหานคร โดยมีแนวทางการดำเนินงานที่เน้น 5 ด้าน ได้แก่ 

    ◦ H – Healthy Lifestyle: ส่งเสริมวิถีชีวิตสุขภาพดีผ่านกิจกรรมสร้างสรรค์ เช่น กีฬา ดนตรี ศิลปะ และส่งเสริมการบริโภคอาหารที่มีประโยชน์

    ◦ A – Awareness & Advocacy: สร้างความตระหนักและพลังขับเคลื่อนผ่านการอบรมแกนนำเยาวชนและสร้างสื่อออนไลน์เกี่ยวกับอันตรายของบุหรี่ไฟฟ้า

    ◦ P – Positive Identity & Peer Support: สร้างอัตลักษณ์เชิงบวกและพลังจากเพื่อน เช่น การจัดตั้งชมรม “เด็กเท่แบบไม่พึ่งควัน”

    ◦ P – Policy Engagement: เชื่อมโยงกับนโยบายสาธารณะ โดยสนับสนุนการมีส่วนร่วมของเยาวชนในการออกแบบกฎระเบียบโรงเรียนปลอดบุหรี่

    ◦ Y – Youth Empowerment: เสริมพลังและโอกาสให้เยาวชนผ่านโครงการสร้างสรรค์และการฝึกทักษะชีวิต

ทั้งนี้ มติที่ประชุมได้เห็นชอบในหลักการ และมีการเสนอให้ค้นหาและนำนักเรียนนักศึกษาที่สามารถเลิกบุหรี่ไฟฟ้าได้สำเร็จมาเป็น “พรีเซ็นเตอร์” เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ โดยเฉพาะจากสายอาชีวะ ที่มีเรื่องราวและพลังในการสื่อสาร และมอบหมายให้สำนักงานประชาสัมพันธ์เป็นเจ้าภาพในการประสานงานเพื่อผลิตคลิปสั้น

—————————